Ilustratie: Leading with trust
We zijn een weekje op wintersport met onze familie. Alle kids zijn mee, allemaal volwassen, allemaal uit huis, hoe heerlijk om ze een week om ons heen te hebben, een bonusweek!
Ze hebben hun eigen leven. Hun eigen taal. Het valt me op dat de term ‘voor de bus gooien’ heel regelmatig voorkomt in onze gesprekken. In de lift – en je neemt er veel in zo’n week:-) -, in Thirty Seconds, in de spraakwatervallen aan tafel. Ik hoor deze opmerking überhaupt steeds vaker om mij heen. Blijkbaar hip? En wat zegt het eigenlijk?
‘Voor de bus gooien’ gaat over ‘unfair criticism’. Over mensen die niet voor je gaan staan op de momenten dat je dat wel verwacht – en nodig hebt -. Het gaat over mensen die je dacht te vertrouwen. Over mensen die je in een onmogelijke positie brengen en vervolgens laten vallen als een baksteen. Je gooit iemand letterlijk voor de bus.
Als ik me erin verdiep, blijkt dat het in Nederland een relatief nieuwe uitdrukking is. Die inmiddels een plekje heeft verworven in het Woordenboek der Modern Taalgebruik. De uitdrukking komt oorspronkelijk uit het Amerikaans-Engels: ‘to throw someone under the bus’. In 1982:-)
De uitdrukking is nieuw, maar het gedrag is van alle tijden. Op scholen, in sport, in jaarclubs, studentenhuizen, in werk. Eigenlijk overal waar mensen in groepen en systemen functioneren. Helaas kom ik het regelmatig tegen in werk. Meestal met de vraag aan mij als procesbegeleider of coach om middels interventies gestructureerd te werken aan een veiliger klimaat. Maar soms ben ik zelf het doelwit.
‘Sooner or later…sooner if you’re in a leadership position…you will get thrown under the bus by receiving unfair criticism from a boss or colleague’ (Randy Conley, Leading with trust, 2016)
Juist in deze week waarin onze dochters zo feilloos kunnen spiegelen en benoemen wat ‘voor de bus gooien’ is gebeuren er meerdere dingen in mijn werk waardoor mijn ‘niet-pluis gevoel’ wordt gevoed. Er is altijd wel iets aan de hand in mijn opdrachten, maar de mate waarin er voor de bus wordt gegooid, die wisselt.
Ik wil in basis uitgaan van het goede van mensen. Altijd. Vertrouwen leidt voor mij de weg. Maar de realiteit is soms anders. En ja, dat raakt mij (ook). De pijn van de ander, maar ook die van mezelf, kan ik daarin voelen. Zweet op mijn rug, een onrustig en verdrietig hart, een pieperig hoog onvast stemgeluid, spanningsbuikpijn, slecht slapen en een vol hoofd, ik ken het allemaal. Het voelt heel naar.
Interessant is de vraag hoe je ermee kunt omgaan. Kun je je hiertegen wapenen? In het artikel van Randy Conley vind je daarvoor aanknopingspunten.
Mijn ervaring is dat het allereerst goed is om je integriteit altijd voorop te blijven stellen. Take the high road en blijf integer, empatisch en professioneel, hoe moeilijk ook!
Realiseer je dat de manier waarop je reageert altijd impact heeft op je reputatie. En reputatie geeft netwerk. Als dat belangrijk is in je werk – en dat is het eigenlijk altijd -, ‘win’ je met professioneel gedrag.
Probeer te begrijpen en luisteren naar wat er wordt gezegd in plaats van defensief te reageren of terug te slaan. Een deel van de kritiek zal ergens een kern van waarheid bevatten. Gebruik dat inzicht om te leren van dit soort situaties.
Bedenk wie de bron is, maar ook dat de kritiek vaak een uiting of symptoom is van een dieperliggend probleem. Niet om het buiten jezelf te leggen, maar wel om het te helpen begrijpen. Is daar sprake van?
Verplaats je daarom in de ander; wie geeft de kritiek vanuit welke positie, situatie en perspectief en met welk belang?
Het helpt om veelomvattender te kijken naar jezelf en deze situatie. Jij maar ook de ander is meer dan deze unfaire kritiek. Uiteindelijk is je integriteit en eigenwaarde je grootste bezit.
En zo ski ik in mijn hoofd leeg, al zoevend de berg af. Met zijn 8-en, zij aan zij of in een lang lint achter elkaar. We wachten op elkaar, houden elkaar in de gaten. Zo kan het dus ook:-)
Een weekje afstand helpt. En geeft een andere blik. Niet de beste kandidaat krijgt de baan, maar iemand die het beste in de politieke puzzel past. Niet de bedoeling staat centraal, maar het systeem dat (vaak) is gebouwd vanuit een incompetente werkelijkheid. Het gaat niet om identiteit of kwaliteit, maar om entiteit. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Het gaat in ieder geval om iets anders.
Zo werkt het leven en zo leeft het werk. Helaas! Belangrijk dus om ermee te leren dealen.
En zo leren de gesprekken met mijn dochters mij ontzettend veel. Dankbaar voor hun frisse kijk op de wereld. Voor hun spot on – en soms ongezouten – feedback. Het helpt me om te kijken naar mijn eigen aandeel, te reflecteren, wat had ik anders kunnen doen, wat kan ik ervan leren?
Om mijn bakens te verzetten als het nodig is. Om het goede te blijven doen op een bumpy road. Om te focussen op daar waar ik invloed op heb. Om te blijven sturen vanuit mijn eigen kernwaarden.
Want relaties zijn gebaseerd op vertrouwen. Op doen wat je zegt. Op leveren. Op wederkerigheid. Op elkaar iets gunnen.
Dat zijn waarden waar we zuinig op moeten zijn!